ACT & Mindfulness – Şemalı ve Terapist Odaklı Rehber

ACT & Mindfulness – Şemalı ve Terapist Odaklı Rehber

Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), danışanın acı verici duygu ve düşünceleriyle savaşmak yerine onlarla ilişki biçimini değiştirmeyi ve değerleri doğrultusunda eyleme geçmeyi hedefler. Mindfulness temelli bir yaklaşımdır ve psikolojik esnekliği artırır.

🔺 ACT'in Altı Temel Süreci

1. Bilişsel Ayrışma (Defusion): Düşüncenin sadece düşünce olduğunu fark etmek2. Şimdiki Ana Odaklanma: Farkındalık ve burada olma hali3. Gözlemleyen Benlik: Düşüncelerini ve duygularını gözlemleyebilen taraf4. Kabul: İçsel deneyimlere karşı direnci bırakmak5. Değerler: Kişinin yaşamda önemli bulduğu yönelimler6. Kararlı Eylem: Değerlere uygun davranışları sürdürme

🧘 Mindfulness (Bilinçli Farkındalık)

Mindfulness, anda kalmayı, yargılamadan fark etmeyi ve düşünce-duygu davranış döngüsünü izleyebilmeyi sağlar. ACT terapisi mindfulness üzerine yapılandırılmıştır.

🎭 Metaforlar ve Teknikler

- Kirli düşünce balonu: Düşünceleri bir balon gibi gözlemleme- Yolcu ve otobüs metaforu: Zihinsel gürültüye rağmen ilerleme- Yapışkan düşüncelerle çalışma- Yazma alıştırmaları: Değerlere mektup, düşünce farkındalık günlüğü

💬 Terapiste Not

ACT yaklaşımı, kontrolcü danışanlar veya tekrarlayan düşünce kalıpları olan bireyler için oldukça etkilidir. Terapi sürecinde değer odaklı ilerlemek, danışanın motivasyonunu ve bağlılığını artırır.

📌 Vaka Örneği

Danışan, başarısızlık korkusu nedeniyle sürekli erteleme davranışı sergilemektedir. Düşüncelerinden kurtulmaya çalıştıkça kaygısı artmaktadır. ACT sürecinde, düşüncelerle savaşmak yerine onları fark etmesi, değerlerine uygun adımlar atması sağlanmıştır. Yolcu-otobüs metaforu ile düşünce kontrolü yerine yön kontrolü çalışılmıştır.