Aşırı Korumacı Tutumların Psikolojik Sonuçları

Aşırı Korumacı Tutumların Psikolojik Sonuçları

Aşırı korumacı ebeveynlik, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun bağımsızlık alanlarını kısıtlayan, aşırı müdahaleci ve yönlendirici bir tutumdur. Bu tutum genellikle iyi niyetli bir sevgi göstergesi olarak ortaya çıksa da, uzun vadede çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu makalede, aşırı korumacılığın psikolojik sonuçları ve çocukların bireyselleşme sürecine etkileri incelenecektir.### Aşırı Korumacı Tutumun Belirtileri- Çocuğun yerine karar verme- Hatalardan koruma adına deneyim yaşamasına izin vermeme- Duygusal ya da fiziksel risklerden aşırı koruma- Sürekli müdahale ve denetim hâli- Aşırı kaygılı ebeveynlik### Psikolojik Sonuçlar1. Bağımsızlık Gelişiminin Engellenmesi: Aşırı kontrol, çocuğun kendi başına karar alma becerilerini kısıtlar. Bu durum, ileride öz-yönetim sorunlarına yol açabilir.2. Öz Güven Eksikliği: Sürekli yönlendirilen çocuk, kendi yeterliliğine dair şüphe geliştirir. “Yapamam” ya da “Yanlış yaparım” düşünceleri yerleşebilir.3. Kaygı Bozuklukları: Ebeveynin kaygısı çocuğa da geçer. Dünya, tehditlerle dolu bir yer gibi algılanır.4. Risk Almaktan Kaçınma: Çocuk yeni deneyimlerden çekinir; konfor alanının dışına çıkamaz.5. Kararsızlık ve Aşırı Onay Arayışı: Kendi kararlarına güvenemeyen birey, sürekli dış onaya ihtiyaç duyar.6. Sosyal Gelişimde Gerilik: Bağımsız sosyal ilişkiler kurmakta zorlanabilir, grup dinamiklerinde pasif kalabilir.### Uzun Vadeli Etkiler- Akademik ve mesleki kararsızlıklar- İlişkilerde bağımlılık ya da kaçınma- Kendi yaşamını yönetememe hissi- Travma sonrası daha düşük toparlanma kapasitesi### Terapi Sürecinde Aşırı KorumacılıkTerapide bireylerin ebeveyn tutumlarına dair içgörü kazanmaları önemlidir. İçselleştirilmiş korkular, onay bağımlılığı ve öz yeterlilik sorunları çalışılır. Ebeveyn danışmanlığı sürecinde ise ebeveynin kaygı düzeyi ve beklentileri ele alınır. Çocuğun yaşına uygun sınırlar belirlenerek bağımsızlık teşvik edilir.### SonuçAşırı korumacılık, niyet olarak koruma ve sevgi taşısa da, çocukların ruhsal gelişiminde engelleyici olabilir. Ebeveynin çocuğa değil, çocuğun kendi gelişim kapasitesine güvenmesi; sağlıklı, güçlü bireyler yetiştirmenin anahtarıdır.---Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz