Dijital Terapi Yaklaşımları ve İnsan Faktörü

Dijital Terapi Yaklaşımları ve İnsan Faktörü

Dijitalleşme, psikoterapi alanında da önemli bir dönüşüm yaratmıştır. Özellikle pandemiyle birlikte çevrim içi terapi platformları, mobil uygulamalar ve yapay zekâ destekli psikolojik hizmetler yaygınlık kazanmıştır. Bu gelişmeler terapiye erişimi kolaylaştırmış olsa da, insan etkileşiminin ve duygusal bağın önemi sorgulanmadan düşünülemez. Bu makalede, dijital terapi yaklaşımlarının avantajları, sınırlılıkları ve “insan faktörü”nün bu süreçteki yeri ele alınacaktır.### Dijital Terapinin Yükselişi- Online bireysel seanslar- Uygulama tabanlı psikolojik destek- Yapay zekâ destekli sohbet botları- Video, ses ya da metin temelli destek sistemleriBu yöntemler, terapiye fiziksel ya da coğrafi erişimi olmayan bireyler için büyük kolaylık sağlamaktadır.### Dijital Terapinin Avantajları- Erişilebilirlik: Uzak bölgelerdeki bireyler de destek alabilir.- Esneklik: Seans saatleri ve formatları kişiselleştirilebilir.- Mahremiyet: Kendi alanından bağlanmak, bazı bireyler için daha güvenli hissettirebilir.- Kayıt özelliği: Seansların yazılı kaydı ile ilerleme izlenebilir.### Sınırlılıkları- İlişki dinamiğinin sınırlı olması: Beden dili, mikro mimikler, fiziki enerji eksik kalabilir.- Dikkat dağınıklığı ve kopukluk: Dijital platformlar dikkatin sürdürülebilirliğini zorlaştırabilir.- Teknolojik yetersizlikler: Donma, kopma, görüntü-ses problemleri süreci sekteye uğratabilir.- İzlenim sınırlılığı: Terapistin danışanı çok yönlü gözlemleme imkânı azalır.### İnsan Faktörünün ÖnemiTerapötik ilişkinin kalitesi, iyileşme sürecinin en belirleyici unsurlarından biridir. Carl Rogers’a göre “koşulsuz kabul, empati ve içtenlik”, terapötik değişimin temelidir. Dijital ortamda da bu üç unsur sağlanabilir ancak dikkatle ve bilinçli olarak inşa edilmelidir.- Empatik yansıtmalar daha görünür hale getirilmeli- Sözlü onaylar, dijital eksikliği telafi edecek şekilde artırılmalı- Duygusal bağlantının sürdürülebilirliği ön planda tutulmalı### Hibrit Modeller ve Geleceğin TerapisiBirçok terapist, yüz yüze ve online modelleri birleştirerek “hibrit” bir yöntem benimsemektedir. Ayrıca dijital terapi sürecine eşlik eden sanal gerçeklik uygulamaları, yapay zekâ araçları ve terapötik mobil oyunlar da geliştirilmektedir.Ancak en ileri dijital model bile “insan olmak” halinin karmaşıklığını tam anlamıyla karşılayamaz. Bu yüzden teknolojik gelişmelerin, insan ilişkisini destekleyici bir araç olarak görülmesi önemlidir.### SonuçDijital terapi, doğru uygulandığında etkili ve ulaşılabilir bir yöntemdir. Ancak insan faktörünü göz ardı etmeden, empati, güven ve bağ kurma gibi unsurları dijital ortama uyarlayarak ilerlemek esastır. Terapinin özü hâlâ ilişkidedir – ekranın ardında da olsa.---Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz